Cách Thiết Lập Lưu Lượng Khí Chuẩn Cho Máy Rang Cà Phê

Trong các yếu tố kỹ thuật khi rang cà phê, lưu lượng khí (airflow) thường bị “để quên” hoặc điều chỉnh theo cảm tính. Nhưng thực tế, airflow ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị, độ sạch mùi và tốc độ truyền nhiệt. Nếu bạn đang dùng máy rang Việt Nam (Vina Roaster, Mars, Rio, OPP Roaster…), bài viết này sẽ giúp bạn thiết lập airflow chuẩn và dễ áp dụng nhất.

Hướng Dẫn Quản Lý Nhiệt Và Luồng Khí Trong Quá Trình Rang Cà Phê

1. Lưu lượng khí là gì? Và tại sao quan trọng?

Lưu lượng khí (airflow) là lượng không khí lưu thông qua trống rang trong quá trình rang. Nó đóng vai trò:

Truyền nhiệt đối lưu cho hạt (giúp hạt chín đều từ trong ra ngoài).
Loại bỏ khói và vỏ lụa, giúp ly cà phê không bị “ám khói”.
Điều tiết tốc độ rang (RoR – Rate of Rise).

=> Airflow đúng chuẩn giúp kiểm soát tốt hương vị và độ ổn định giữa các mẻ.

2. Nguyên tắc điều chỉnh airflow theo từng giai đoạn

Giai đoạn rang	Airflow đề xuất	Mục tiêu kỹ thuật
Sấy (0–4 phút)	Thấp–Trung bình	Giữ nhiệt ổn định, không thổi bay nhiệt sớm
Maillard (4–8 phút)	Trung bình	Đưa khói nhẹ ra ngoài, giữ mùi thơm nâu
Phát triển (sau First Crack)	Cao	Loại bỏ khói mạnh, tránh vị khét – cháy

Gợi ý mức gió cho máy thường dùng:

Máy 1–3kg:
- Drying: 10–20%
- Maillard: 30–40%
- Development: 50–70%
Máy 5–15kg:
- Drying: 20–30%
- Maillard: 40–50%
- Development: 60–80%

Lưu ý: Máy càng lớn, airflow càng quan trọng. Máy càng nhỏ, airflow thường yếu nên phải điều chỉnh tinh hơn.

3. Dấu hiệu nhận biết airflow không phù hợp

Dấu hiệu	Lý do thường gặp	Cách xử lý
Hạt ám khói, mùi “cháy” nhẹ	Airflow quá thấp ở Development	Tăng gió ở giai đoạn cuối
Hạt flat, thiếu hương	Airflow quá mạnh ngay từ đầu	Giảm gió ở giai đoạn Drying
RoR tăng chậm, không đều	Airflow nghẹt hoặc chênh Burner	Kiểm tra cửa gió, điều phối lại lửa

On Roasting: Effects of Airflow • Oil Slick Coffee

4. Cách thiết lập airflow hiệu quả cho máy phổ thông ở Việt Nam

Dùng van gió cơ hoặc motor điều tốc (nếu có) để tinh chỉnh theo cảm giác hút gió.
Cảm nhận bằng tay hoặc giấy A4: đưa gần cửa thoát khí, cảm nhận lực hút.
Nghe âm thanh burner và xem khói thoát: airflow mạnh sẽ “kéo khói rõ”, airflow yếu sẽ “ứ hơi”.
Dùng phần mềm Artisan (nếu có) để theo dõi tương quan giữa RoR và airflow.

TIP của PRO: Nếu không có số % cụ thể, hãy ghi chú theo vị trí tay gạt van hoặc vạch chia để dễ nhớ và lặp lại.

5. Kết luận từ người rang cà phê chuyên nghiệp (PRO)

Lưu lượng khí không có công thức cố định – nó là sự phối hợp giữa cảm giác, thiết bị và mục tiêu rang. Nhưng khi bạn hiểu airflow ảnh hưởng ra sao trong từng giai đoạn, bạn sẽ kiểm soát tốt hơn mẻ rang, hương vị sẽ sạch hơn, ổn định hơn – và đặc biệt phù hợp với gu cà phê Việt Nam: rõ vị, thơm hậu, không ám khói.

Dùng gió đúng – giữ nhiệt chuẩn – ra ly cà phê xứng đáng.

>> Tổng hợp 8 thương hiệu máy rang cafe tốt nhất hiện nay

Ngày Cập Nhật Mới Nhất Tháng mười một 3, 2025 by Tuấn Nguyễn